Απορίας άξιον είναι το γεγονός της προσπάθειας υποβάθμισης ενός ιστορικού γεγονότος -όπως είναι η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης-, ακόμη και από παράγοντες της πόλης, το οποίο δεν έχει απλή τοπική σημασία, αλλά απεναντίας εθνική εμβέλεια.
Προτιμώ αντί άλλου επιχειρήματος να παραθέσω ένα μικρό απόσπασμα από κείμενο της εφημερίδας "Ακρόπολις", που εξέδιδε ο «πρύτανης» της ελληνικής δημοσιογραφίας, Βλάσης Γαβριηλίδης, ο οποίος κατέγραψε την σημασία του γεγονότος και την σημαντική θέση που κατέχει η Θεσσαλονίκη στον ελληνικό κορμό:
«Ελέγαμεν ότι πρόκειται περί πόλεως τόσο σημαντικής όσο αι Αθήναι, υπό τινάς δ’ επόψεις περισσότερον σημαντικής και των Αθηνών. Η υπεροχή της Θεσσαλονίκης συνίσταται εις το ότι είνε η φυσική εισβολη τής κεντρώας Ευρώπης προς την θάλασσαν.
» Εις το ότι είναι κέντρο διεθνούς και όχι μόνο Ελληνικού εμπορίου. Ότι είναι κεφαλή ενός Ευρωπαϊκού σιδηροδρόμου. Ότι είναι πλησιεστέρα προς την Ηπειρωτικήν Ευρώπην. Ότι είναι πλησιεστέρα προς τον Ασιατικόν Ελληνισμόν. Ότι είναι οχυρά από θαλάσσης. Ότι έχει μάλλον διεθνή Τύπον. Και ότι προς αυτήν συρρέουν αι δυνάμεις της πλουσιωτέρας, της ευανδροτέρας ελληνικής χώρας».
Το ότι δεν εξελίχθηκε η πόλη όπως της αρμόζει, και όπως θα συνέφερε το κράτος, δεν είναι του παρόντος να αναλυθεί. Ας μείνουμε σε εκείνες της ένδοξες στιγμές, όπου ο ελληνικός στρατός -παρά τις προβλέψεις των ξένων, αλλά και τις ημέτερες επιφυλάξεις για τις
δυνατότητες διάβασης της γέφυρας του Σαρανταπόρου- ανέτρεψε τους κακούς οιωνούς και απελευθέρωνε την μια πόλη μετά την άλλη, φθάνοντας στις 26 Οκτωβρίου στην Θεσσαλονίκη (η αλήθεια είναι πως η συμφωνία παράδοσης έγινε την 3η πρωινή της 27ης Οκτωβρίου, αλλά για συμβολικούς λόγους και αφού ουσιαστικά η παράδοση είχε γίνει, η ιστορία αναγράφει την 26η ως ημέρα απελευθέρωσης – το δε κείμενο της παράδοσης εκτίθεται στο Πολεμικό Μουσείο, με τις υπογραφές από ελληνικής πλευράς του Δούσμανη και του Μεταξά).
Λόγω του ότι ο τουρκικός στρατός παραδόθηκε μόλις ο ελληνικός πέρασε τον Αξιό, έδωσε το πρόσχημα σε κάποιους να υποστηρίξουν νέο-οθωμανικές απόψεις, πως ούτε λίγο ούτε πολύ οι Οθωμανοί μας παραχώρησαν την πόλη (γιατί άραγε;).
Οι ανιστόρητοι (μόνο;) που το υποστηρίζουν, αγνοούν πως η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ουσιαστικά επιτεύχθηκε μια εβδομάδα νωρίτερα, όταν κατατροπώθηκαν τα τουρκικά στρατεύματα στη μάχη των Γιαννιτσών. Μετά από σφοδρή μάχη, (19-20 Οκτωβρίου) με μεγάλες απώλειες κι από τις δυο πλευρές, ο ελληνικός στρατός μπήκε θριαμβευτής στα Γιαννιτσά, ενώ οι Τούρκοι οπισθοχώρησαν προς τη Θεσσαλονίκη. Ήταν η αρχή του τέλους, όχι μόνον της απελευθέρωσης της πόλης, αλλά και του πρώτου βαλκανικού πολέμου.
Η πορεία προς τη Θεσσαλονίκη δεν ήταν εύκολη. Οι Τούρκοι, κατά την υποχώρησή τους, είχαν καταστρέψει πολλές γέφυρες και περάσματα, δυσχεραίνοντάς την. Αλλά κι αυτό ξεπεράστηκε, οπότε στήθηκε το Στρατηγείο στην Γέφυρα (Τοψίν). Οι Τούρκοι δεν είχαν άλλα περιθώρια αντίστασης. Και για να αποφύγουν και άλλες απώλειες παραδόθηκαν.
Η εφημερίδα της Θεσσαλονίκης "Μακεδονία" είχε τίτλο: «Ζήτω η Ελευθερία - Δόξα και Τιμή εις τον Ελληνικόν Στρατόν», και μεταξύ άλλων έγραφε: «Με θερμά δάκρυα, δάκρυα της χαράς εκείνης, που πλημμυρεί τα στήθη δούλου ανακτώντος την ελευθερίαν του, και δάκρυα της ευγνωμοσύνης εκείνης, που κατακλύζει όλην του την ύπαρξιν, δια τον ελευθερωτήν του, χαιρετίζομεν τον Ελληνικόν Στρατόν εισερχόμενον εις την περίλαμπρον των Θεσσαλονικέων πόλιν».
Και να κλείσουμε με κείμενο μιας άλλης ιστορικής εφημερίδας, της "Εστίας", του Αδ. Κύρου: «Και η μεν περαιτέρω διαγραφομένη εις τον ελληνικόν στρατόν ενέργεια είνε φανερά. Αφού εξώντωσεν εις το διαμέρισμα της Θεσσαλονίκης την εχθρικήν δύναμιν, μέγα μέρος της οποίας είναι ήδη και αιχμάλωτον, θα στραφή βεβαίως εις δίωξιν της υπολοίπου, οπουδήποτε αλλαχού εις την νότιον Μακεδονίαν ευρισκομένης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου